2.elde taşlar şimdi yerine oturacak
Hükümetin son tedbirleriyle düşen kurları fiyatlarına yansıtan markalar, fiyat düşüşünün ikinci el araç piyasasına da yansımasını sağladı. Bu durum, online platformlarda fahiş fiyatlarla araç satan manipülatörleri devre dışı bıraktı. Kurumsal ikinci el piyasasında ‘gerçek’ ticaret yeniden başlıyor.
SIFIR araç tedarikindeki sorun ve döviz kuru artışı bahanesiyle, afaki rakamlara çıkan ikinci el otomobil fiyatları, öyle ki muadili sıfır araçları bile geçti. Özellikle online satış platformlarında yaşanan anlık fiyat artışları, sektörü alt üst etti.
Bu durumun yaşanmasındaki en büyük etkenlerden birinin, son yıllarda bambaşka meslekten kurumların ve şahısların ikinci el otomotiv sektörüne girmelerinin sebep olduğu iddia edildi. Zaten yüksek olan ikinci el araç fiyatları, dövizdeki kur artışı da bahane edilince iyice allak bullak oldu.
Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bizzat açıkladığı ekonomik tedbirlerden sonra döviz kuru düşmeye başlayınca, otomotiv markaları art arda sıfır araçlarda kur düşüşünü fiyatlara yansıtmaya başladı. Böylece yüksekten uçan mesleği ikinci el araç ticareti olmayanların fahiş fiyattan satışa çıkardığı araçları ve stok yapanların araçları elinde patladı. Kurların sıfır araç fiyatlarına yansımasının ikinci el araç piyasasına nasıl yansıyacağı merak konusu. Genel kanı, sıfır otomobil fiyatlarında oluşacak bir gevşeme ve kurların daha stabil hale gelmesi ikinci el fiyatlarına da hızlı bir şekilde yansıması yönünde. İkinci el otomotiv pazarı ve yaşanan gelişmelerle ilgili sektörün kurumsal firma yöneticileri önemli açıklamalarda bulundu.
‘GERÇEK 2. EL TİCARETİ ŞİMDİ BAŞLIYOR’
İkinci el otomotiv pazarında kasım ayında 1 milyonu aşan rekor satış adedi gerçekleşirken, aralık ayında da 700-750 bin adetlik satış bekleniyor. 2plan İcra Kurulu Başkanı Orhan Ülgür, alınan ekonomik tedbirler doğrultusunda kurlarda yaşanan düşüşle birlikte ikinci el otomobil fiyatlarında yüzde 15 civarında bir düşüş gerçekleştiğini belirterek “Kurların stabil kalması çok önemli. Bu şekilde kalırsa fiyatlandırmalar oturur ve pazarın hızlı seyri devam eder” dedi.
‘YIL SONU TAHMİNİMİZ 7.5 MİLYON ADET’
Ülgür, ikinci el otomotiv pazarının 2021 yılını 7.5 milyon adetlik satışla kapanmasını tahmin ettiklerini de kaydederek şunları söyledi; “Bugün ikinci el otomotiv pazarında 2020 Kasım ayına benzer bir durgunluk yaşıyoruz. Kurlar düştü ve araç fiyatları geriledi. Ama diğer etkenlerin farklı olduğunu görüyoruz. Bu nedenle içerisinde bulunduğumuz bu dönem 2020 Kasım ayındaki durgunluk gibi uzun sürmeyecek ve kısa sürede normale dönecektir. 2020 Kasım ayından sonra sıfır araç bulunurluğu fazlasıyla vardı. Sıfır araç fiyatları ve kampanyaları çok cazipti. Kasım öncesinde ikinci el fiyatlamalar ve firmaların araç stok maliyetleri yüksekti, kar marjları düşüktü. Bu durumda kura bağlı fiyatların ani düşüşüyle stoktaki araçlarının kar marjları yapılan indirimler için yetersiz kaldı. Sonrasında fiyatların yükselmesini beklediler ve uzun süre ticaret gerçekleşmedi.
Ancak mevcut döneme baktığımızda; geçtiğimiz 2 ayda, yani kurların kademe kademe yükseldiği dönemde, firmaların geneli her kademede araç satın aldı ve bu araçları satmadılar. Dolayısıyla şu anda stok durumuna bağlı olarak ortalamaya baktığımızda kar marjları zararı kapatabilecek durumda. Bu kur düşüşünde 2. el otomotiv pazarı çok hızlı bir şekilde toparlanacaktır. Ayrıca çip krizi de devam ediyor ve sıfır araç tedariğinde hala talebin gerisindeler.
Şu anda fiyat analizleri yapıldı. Gerçekleşen satışlara, hangi modeli hangi dönemin kurundan alıp-sattığımıza, araç satış ihalelerinde hem talebin oluştuğu hem de gerçekleşen fiyatlara kadar piyasayı çok yönlü olarak yakından takip ediyoruz. Ayrıca bayilerimiz üzerinden de perakende müşterisinin davranışlarını gözlemleyerek bir fiyat belirliyoruz. Geldiğimiz noktada şu an talebin oluştuğu fiyatları biliyoruz ve kur stabil kalırsa fiyatlar bu seyirde devam edecektir.
Kurların dengelenmesiyle; şu anda ikinci el otomobiller geçen kasım ayındaki eski fiyatlardan talep görmeye başladı. Gerçek ikinci el ticareti bundan sonra başladı demek yanlış olmaz. Bu kur düşüşüyle mesleği otomotiv ticareti olmadığı halde kar elde edenleri ve manipülatörleri de sistemin içinden çıkarmış olduk. Bu kişilerin bu düşüşle stokta beklemesi mümkün değil. Artık son kullanıcıya yönelik yapılan ticareti daha iyi ölçümleyeceğiz.”
‘İKİNCİ ELDE SATIŞLAR DONDU’
İkinci el araç piyasasında sıfırın çok üzerinde kalan fiyatların düşmesi için zamana ihtiyaç olduğunu vurgulayan Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, tüketicilerin şu anda bir bekleme sürecinde olduğuna vurgu yaparak, “Son kullanıcıların online ilan platformlarındaki yüksek fiyatlı satış trendi, bu kur düzenlemesi ile birlikte bozuldu. Bu durumdan dolayı Türkiye’de neredeyse ikinci el otomobil satılamaz hale geldi. Ocak ayının ortasına kadar gerek son tüketici nezdinde gerekse kurumsal firmalarda, sıfır otomobil fiyatlarına endeksli olarak gerilemeyle birlikte ikinci el fiyatları da bugünkü kurlara göre normal düzeylere gelecektir. Şu an için gerileyen sıfır araç fiyatları ile birlikte ikinci elde, özellikle bireysel satıcıların yüksek fiyatlandırma yapması nedeniyle ikinci el piyasası arasında uçurum oluştu. Bazı modellerde ikinci el araç fiyatları sıfır araçların yüzde 200’e varan oranlarda üzerinde kaldı” şeklinde konuştu.
‘NORMALLEŞME OCAK ORTASINI BULACAK’
Gelinen noktada ikinci el araç almak isteyen tüketicilerin bu fiyat uçurumundan dolayı alım yapmadığını vurgulayan Hüsamettin Yalçın, “Fiyatlar ikinci el otomobillerde de sıfır modellere endeksli olarak gerileyecek. Ancak bunun olması, sıfır model araç pazarında olduğu gibi geceden sabaha yaşanmayacak. Kurun sabit kalması, ÖTV’de herhangi yeni bir artış yapılmaması ve sıfır araç fiyatlarında yüzde 20’leri aşan bu indirimlerin devam etmesi durumunda ikinci el piyasası da aynı eğilimi kademeli olarak gösterebilecektir. Bunun yaşanması için ise minimum 20-25 gün gibi bir süre gerekiyor. 2022 Ocak ayının ortalarında ikinci el pazarı bugünkü kurlara göre normal olan seviyelere gelecektir. Bu sebeple şu an, yüksek fiyatlandırmalara sahne olan ikinci el online ikinci el ilan platformlarından araç alma dönemi değil. İkinci el bir otomobil almak isteyen tüketicinin, işi otomobil satmak olan bayi veya kurumsal ikinci el firmalarını tercih etmeleri doğru fiyat endekslemesi açısından daha rasyonel gözüküyor. Bu gibi firmalarda mevcut kur ve sıfır otomobil fiyatlarına göre daha iyi endekslenen rakamlardan tüketiciler araç alımları yapabilirler” dedi.
‘2022’DE TAŞLAR YERİNE OTURUYOR’
Sıfır otomobil fiyatlarında indirime gidilmesinin ardından, yıl başından sonra ikinci el fiyatlarının da normalleşeceğinin vurgusunu yapan Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, “2022 yılında araç bulunurluğu problemi önceki yıla göre hafifleyecek gibi gözüküyor. Global bazlı faaliyet gösteren otomotiv fabrikaları üretimlerini artırabilirse, 2022’de sıfır kilometre araç satışı elbette çok daha fazla olacaktır. Bu gelişmeler ışığında kısa bir süre içerisinde taşların yerine oturacağını ve 2022 yılının geçtiğimiz yıla oranla daha pozitif bir sene olacağını düşünüyorum” açıklamasını yaptı.
‘BAYİLER ARTIK “YOK SATARIZ” EGOSUNDAN SIYRILMALI’
Son iki aylık süreçte tekrar gündeme oturan ikinci el araç piyasasında, önemli bir etken haline gelen döviz kurunun sıfır kilometre araç fiyatlarına direkt yansıdığını ifade eden Otomerkezi.net CEO’su Muhammed Ali Karakaş, “İkinci elde sağlıklı bir alım-satım fiyatı oluşması için kurun bir noktada sabitlenmesi artık önemli bir gerçek. Rölatif dönemde, otomotiv sektörü ve ikinci el araç pazarı için kur istikrarının fonksiyonunu görmüş olduk. 2022 yılının ilk çeyreğinde tedarik zincirindeki aksaklıkların giderileceğini düşünerek, otomobil fiyatlarındaki bu gerilimli duruşun ilk çeyrek sonunda son bulacağını düşünüyoruz.” dedi.
Sıfır kilometre araç pazarının operasyonel filo kiralama ve ikinci el araç pazarına direkt etki ettiğini dile getiren Karakaş, “Geçtiğimiz hafta döviz kurunda 18 TL gibi rakamların görülmesi, bununla beraber tedarik zincirindeki problemlerin devam ediyor oluşu, sıfır kilometre bayilerinde yüksek bir egoya kavuşturmuş, müşteri hizmetlerini hiçe sayan bir pozisyona getirmişti. Ne var ki kurun hızlı bir şekilde düşüşünün ardından, bayiler bu düşüşü fiyatlara yansıtmakta bilinçli olarak geç aksiyon almakta, ayrıca tedarik problemini öne sürerek, aynı egoyla otomobil satmaya devam etmekteler. Sıfır kilometre araç bayileri, tüketicilerin karşısına “yok satarız” gündemiyle artık çıkmamalı, bu bayilerle ilgili de stoklarında araç yükü taşımadığına dair tespitler gerekmekte” açıklamasını yaptı.
‘50 BİN MANİPÜLATÖR SEKTÖRDEN AYIKLANMALI’
Yatırım endeksli, kur endeksli, kötü niyetli yaklaşım gösteren belirli kişilerin tespitinin önemine de dikkat çeken Karakaş “Devletimizden beklentimiz, tespitin ivedi gerçekleştirilmesi, özellikle yılda 3’ten fazla otomobil alım satımı yapanların süratle vergi cezalarına çarptırılması, sektörden bir an önce ayıklanmasıdır. Asli işi ikinci el otomobil olmayan şirketlerin, bireylerin, ciddi oranlarda karlar elde edip, kurun düşmesiyle asli işlerine geri döndüğünü görüyoruz. Ortalama 50 bin kişi ayrıca bu işle iştigal etmekte. Bu 50 bin kişi sisteme ve sektöre ciddi şekilde zarar veriyor, tabiri caizse piyasayı alt üst ediyor. Sıfır kilometre araç sırasına girip, sırasını 20 bin-30 bin-50 bin TL’ye satan, filo kiralama şirketi görünümüyle araçları satın alıp daha sonra hızla satışa koyan bu kişiler, pazarı manipüle ediyor. Ayrıca otomobil satın alıp, çok uzun süre stoklayarak bekletip, piyasanın kırılganlığından, rölatif durumundan fayda sağlayan tüm işletmelerin de tespit edilmesi gerekmektedir.” ifadelerine yer verdi.
‘2. EL PAZARINI SIFIR ARAÇ BEKLEYECEK’
Otoshops Genel Müdürü Melih Mutlu yaptığı değerlendirmede “Aralık ayında 2. El piyasasını, sıfır araçlardaki fiyat politikaları belirleyecek. Ayın son bir haftasında sıfır araç fiyatlarının belirlenme süreci ve kurdaki değişimler sebebiyle tüketici ve satıcılar piyasayı gözlemlemeyi tercih edeceklerdir” dedi.
Mutlu “Değişen kurun etkisi, tedarik sorunu ve ayın son günlerinde yaşanmasını beklediğimiz durgunlukla 2021 yılı 2.El pazarının 7 buçuk milyon civarında kapanacağını öngörebiliriz. Yılın son ayında zirve yapması beklenen satışlar geçtiğimiz günlerde yaşanan yüksek kur hareketliliği nedeni ile yavaşladı. Hem satıcılar hem de alıcılar beklemeye geçtiler. Kur hareketlerinin yavaşlaması, sıfır araçların temin durumu ve 2022 model araçların baz fiyatlarındaki artışlar ilerleyen günlerde 2. el pazarını şekillendirecek.
‘2022 YILINDA SEKTÖRÜ 2. EL DOMİNE EDECEK’
Otoshops Genel Müdürü Melih Mutlu, çip kriz nedeniyle 2022 yılında da 0 otomobil tedarikinde sorun yaşanabileceğini belirterek “Çip krizinin yanı sıra magnezyum krizi, parça üretimi ve lojistik sorunları devam ediyor. Sıfır araç tedarikinde yaşanan sıkıntı 2022 yılında da devam edecek gibi görünüyor. Bu açıdan baktığınızda 2022 yılında otomotiv sektörünü 2. El pazarı domine edecek” dedi. Mutlu, 2. El pazarındaki fiyatlandırmaları da değerlendirirken “ 2. Elde fiyatları etkileyen birçok etken var. Gerek 0, gerek 2. El araç artık yatırım aracı olarak görülüyor ve araç sahibi aracını artık kendisi fiyatlandırıyor. 3 katına varan fiyat artışları yaşadık. Günlük fiyat değişimleri bile görebiliyoruz. 2022 yılının ilk 3 ayı sektör için çok önemli. Öngörülemeyen döviz kurları ve sıfır araç tedarik durumu sektörün 2022 yılı için öngörü yapabilmesine imkan tanımıyor” şeklinde konuştu.
